Ewon Letak Jawatan, Isyarat UPKO Keluar PH Dalam Isu 40% Hasil Sabah

Presiden UPKO Datuk Ewon Benedick meletakkan jawatan sebagai Menteri Pembangunan Usahawan dan Koperasi, sambil memberi isyarat bahawa partinya akan meninggalkan Pakatan Harapan (PH) menjelang Pilihan Raya Negeri Sabah akan datang.

Dalam kenyataan semalam, Ewon berkata keputusan itu dibuat selepas pendirian Jabatan Peguam Negara (AGC) untuk merayu keputusan Mahkamah Tinggi yang menyebelahi Sabah Law Society (SLS) dalam kes semakan kehakiman berhubung hak hasil 40% Sabah di bawah Perkara 112C Perlembagaan Persekutuan.

“Pendirian AGC ini mengabaikan sejarah pembentukan Malaysia dan bertentangan dengan semangat Perjanjian Malaysia 1963 (MA63),” katanya, merujuk kepada keputusan Hakim Celestina Stuel Galid dalam penghakiman bertulis Mahkamah Tinggi Kota Kinabalu baru-baru ini.

Ewon, yang menyertai Kabinet pada Disember 2022, berkata kedudukan beliau kini tidak lagi selari dengan prinsip perjuangan UPKO yang berteraskan pelaksanaan MA63 dan hak negeri Sabah.

“Sangat janggal untuk saya terus berada dalam Kabinet dengan pendirian AGC sedemikian. Saya tidak melihat akan ada nasihat baharu,” katanya.

Beliau berkata akan menyerahkan surat rasmi peletakan jawatan kepada Perdana Menteri Datuk Seri Anwar Ibrahim dalam masa terdekat.

Isu 40% hasil terus tegang antara Sabah dan Putrajaya

Langkah Ewon ini dilihat sebagai tamparan politik terhadap Kerajaan Persekutuan yang masih gagal menyelesaikan isu pembahagian hasil 40% kepada Sabah, meskipun telah berlarutan sejak zaman pentadbiran Barisan Nasional.

UPKO di bawah kepimpinan Ewon sebelum ini dilihat cuba mengekalkan kedudukan dalam gabungan PH, namun tekanan daripada akar umbi yang semakin lantang dalam isu autonomi negeri memaksa parti itu menilai semula kedudukannya.

“Sebagai Presiden UPKO, saya ingin melihat hak Sabah itu dilaksanakan. Itu adalah prinsip dan sebab saya menyertai politik,” tambahnya.

‘Sabah First’ jadi hala tuju baharu

Ewon turut mengumumkan bahawa Mesyuarat Khas Majlis Tertinggi UPKO akan diadakan Isnin depan bagi membincangkan agenda baharu bertemakan ‘Sabah First’, dipercayai menandakan permulaan kepada peralihan hala tuju parti ke arah platform politik tempatan yang lebih tegas menuntut hak negeri.

Sebelum ini, Ewon pernah memfailkan saman terhadap Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri Sabah pada 2022 berhubung tuntutan hasil 40%, namun menarik balik saman itu pada 2023 selepas menyertai Kabinet.

Namun, keputusannya untuk meletak jawatan kini menandakan renggangnya hubungan politik UPKO dengan PH, dan membuka ruang kepada porak-peranda baru dalam landskap politik Sabah — menjelang PRN yang dijangka diadakan tahun depan.

Analisis ringkas:
Langkah Ewon boleh mempercepatkan gelombang politik “Sabah First” yang kini menjadi slogan popular di kalangan parti tempatan. Ia juga memberi tekanan baharu kepada PH dan Kerajaan Perpaduan untuk menjelaskan komitmen sebenar terhadap pelaksanaan MA63.